3 Idiots Uzerine

3 idiots’u dun izleme sansim oldu.

Film hakkinda genel bir yorum yapmak gerekirse klasik Abd lise filmlerinin Bollywood versiyonu. Hani pazar sabahlari kanal d’de yayinlanirdi ya, 3 katli ahsap evlerde yasayan klasik bir abd ailesi ve cocuklarinin hikayesi, onun Hindistan’a uyarlanmis versiyonu gibi.

Filmden once Hint Sinemasina karsi asiri bir sempatim yoktu, filmden sonra da bunu tescillemis oldum. Bana Bollywood sinemasi hep Abd sinemasi’ni ozenip hint-abd kulturu arasinda sikisip ortaya garip bir sey cikaran filmleri andiriyor. Gerci bunu kirma olan bircok sey icin dusunuyorum. Almanci Turkler gibi, Hindistan da ingiliz somurgesinde kaldigi icin garip hint aksaniyla Ingilizce konusmalari bana hep ilginc gelmistir. Filmde de zaman zaman Ingilizce konusup zaman zaman Hint dillerine donmeleri baya tuhaf bir sey bence. Almancilar da surekli “Jeden Tag x-box oynuyorum” minvalinde konustugu icin maalesef cok yakin hissedemiyorum kendimi. Gerci hicbiri Ingilizce egitim veren universitelerde veya plazada konusulan yari Ingilzice katliamina benzemiyor. "Hadi bir toplanti set edelim."

Film 3 arkadasin hikayesini anlatiyor. Bunlari da kinayeli bir sekilde idiots olarak tanimlamis; cunku disaridan bakinca genel konsepte gore salakca davraniyolar. Ama film halk arasindaki genel yargilara elestiride bulunuyor. 10 commandments gibi neler var derseniz aklimda kalanlari yazmak gerekirse, Hindistan da bizim gibi bir developing country oldugu icin fakirler ve maddiyat cok onemli bir konu ve bircok kisinin hayali maalesef para kaynakli oluyor. Film de buna karsi elestiride bulunmus.

1-)Akademisyen de olsaniz insanliginizi kaybetmeyin diyor. Buna katiliyorum. Muhendis ve doktorlarda garip bi super-ego var. Allah kurtarsin yasayan bilir. Igrenc dinamik finali sonrasi hissettiklerimi hatirlamak istemiyorum. Film bunu da hatirlatiyor.

2-)Bir seyi hakkinizla yapin diyor. Hocaniz igrenc bir adam da olsa sinav sorularini onceden calip sinavi gecmeye kalkismayin diyor. Guzel bir oneri, ama yine de cok klasik. Bizim turk insanina izletmek lazim ama bu sahneyi.

3-)Teori’de degil pratikte bir seyler uretin ve onun uzerine calisin diyor. Makine’nin tanimini yapmak bir sey kazandirmaz size diyor ki mantikli. Liseden kalan aptal ezberler beynimde hala duruyor ve dusununce ne anlama gelmedigini bilmedigim seyler var. Mesela hayatim boyunca molekuler duzeyde organik baglarini deneysel olarak gormedim.

4-)Asiri hirs yapmayin diyor, ozellikle bu baskalarina zarar verecek durumdaysa. Mesela arkadasiniz sinavin en yuksek notunu alirken siz sonuncu oluyorsaniz o 1.oldu diye uzulmeyin diyor. Zaten arkadsinizin basarisina uzuluyorsun o kisi arkadasiniz degildir. Keza 35 yasina gelince x sirketinin vice president’i olmaniz sizin cuzdanina girecek ekstra paradan baska bir sey ifade etmemeli.

5-)Sevmediginiz kisiyle evlenmeyin elestirisi var. Aslinda bunun altinda baskasi ne der diye dusunmeyin de diyor film bize. Gerekirse dugunden kacin diyolar. 

6-)Ne olursa olsun intihar etmeyin de diyolar. Buhranlar gecer vs. modu var. Bunu yaparken de ailenin bunun haberini alirsa nasil uzulecegini soyluyolar. Yine filmde intihara kalkisan ikinci cocugun yasamda kalmasi ve sonrasinda gelen neseli gunler bunun habercisi.

7-Aslinda iletisimin de onemi var. Fotografci olmak isteyen ogrenci, bunu ailesiyle tartisarak yapsa omur boyu mutsuz kalacakken, simdi duygusal bir konusmayla ailesini ikna edip top level fotografci oluyor. Tartisma Sanatinin Incelikleri'nde  buna benzer seylere dikkat ceken Schopenhauer’i selamliyoruz.

8-)Sevdiginiz isi yapmaniz gerektigiini soyluyor. Yine klasik bir sistem elestirisi. Bunu nasil yapacaginiza dair bir sey yok. Ssadece lutfen icinizdeki sizi ortaya cikarin diye gecmis filmde. Bu cok bayatlayan bir sey degil mi? Tamam, sevdigim isi yapayim da onu nasil bulacagim. Gerizekali ogretmenlerle duzlesen beynim ve islam cografyasini yasamak isteyen bir avam toplumunda mesela? Tanidigim zeki insanlarin %90’i su anda plazada calisiyor, onlar da bunu dusunmemis midir mesela, neden cozum bulamamislar? Hepsinin en cok istedigi sey plazada yasamak olmasa gerek.

Mesajlar verdigi icin guzel film diye dusunebilirsiniz ama benim manasiz bir huzursuzlugum var hint sinemasina karsi ve begenmedim bu yuzden. Saf elestirinin altini doldurmamasi da onemli bence. Cehenneme ovgu kitabi da bunu yapmisti. Cozum olmadan elestiri getirmek asiri manali gelmiyor.

Su anda Amerikan Kulturune maruz kaldigimiz icin Amerikan Sinemasini da izliyorum dogal olarak. Zaten yeteri kadar reklamlari oldugu icin izlememek olanaksiz. Bir de Avrupa Sinemasini cok begeniyorum. Ozellikle festivalde gosterilen filmlerin hepsi ayri bir sanat eseri. Su anda henuz kaldirilmadigi icin IFF, ya da filmekimi gibi etkinlikler hala ulkemizde ve bilet bulamiyoruz; cunku filmler cok guzel ve talep cok. (Peki 2023’te festivaller kalir mi dersiniz?) Bunlarda sinemasal hazzi aliyorum ve hint sinemasina simdilik girmek istemiyorum. 3 idiots bunun icin yeterince iyi bir deneyim oldu. Sefakoy’de Armonipark’a giden apaci kesimin yabanci film izledik duygusunu bastirmak icin guzel bir film olabilir. Zaten avam kesim bu kadar begenmis bu filmi. Kurk Mantolu Madonna - Kahve - Instagram, Cemal Sureyya eserleri, Oguz Atay - Tutunamayanlar akiminin sinemadaki temsilcisi gibi. Sonuc olarak olmamis diyor 10 uzerinden 3 veriyorum.